Διάφορες δοξασίες και προλήψεις

Κάθε τόπος μέσα στις παραδόσεις του είχε και την πίστη, πότε βάσιμη, βασισμένη στην παρατήρηση και πότε αβάσιμη, σε κάποιες δοξασίες. Κάποιες από αυτές διακρίνονται από χιούμορ, κάποιες ίσως μας φοβίσουν, οι περισσότερες όμως μας δίνουν την εκδοχή των απλών ανθρώπων για την εξήγηση κάποιων φαινομένων, που έφτασε μέχρι τις μέρες μας.

Ας δούμε λοιπόν κάποιες από αυτές:

Ο δίσεκτος χρόνος είναι καταραμένος.

Το δίσεκτο χρόνο δεν γίνονται γάμοι.

Το μήνα Μάη δεν γίνονται γάμοι γιατί τότε ζευγαρώνουν τα γαϊδούρια.

Ημέρα Τετάρτη δεν γίνονται γάμοι.

Είναι μεγάλη γρουσουζιά να σπάσει καθρέφτης.

Είναι κακό να κουνάς την κούνια του μωρού άδεια, γιατί μπορεί το μωρό να πεθάνει.

Τα παπούτσια δεν τα αφήνουμε ποτέ ανάποδα, γιατί αναποδογυρισμένο παπούτσι προμηνύει θάνατο.

Δεν πρέπει τρία άτομα να ανάβουν από το ίδιο σπίρτο, ο ένας θα πεθάνει.

Η εμφάνιση φτερωτών μυρμηγκιών προμηνύει άσχημα συμβάντα.

Δεν κάνει να κοιμόμαστε κάτω από ελιές και καρυδιές, γιατί σ’ αυτά τα δέντρα κατοικούν πνεύματα.

Η Τρίτη είναι αποφράδα μέρα γιατί Τρίτη έπεσε η Κωνσταντινούπολη στους Τούρκους.

Το Σάββατο δεν κόβουμε ύφασμα για ρούχο γιατί γίνεται σάβανο. Επίσης καμία δουλειά ραφτική δεν πρέπει να τελειώσει Σάββατο.

Είναι γρουσουζιά το πρώτο πρόσωπο που θα δεις στο δρόμο το πρωί, να είναι παπάς.

Αν μια γυναίκα κάθεται πάνω σε τραπέζι, δεν θα παντρευτεί.

Αν μια γυναίκα κάθεται πάνω σε μπαούλο, θα αποκτήσει μόνο κόρες.

Αν μας δώσουνε γλυκό το τρώμε όλο, γιατί αν αφήσουμε μια μπουκιά, αφήνουμε την καλή μας τύχη.

Στο πιάτο δεν αφήνουμε ούτε μια μπουκιά φαΐ, γιατί αν αφήσουμε έστω και μια μπουκιά, αφήνουμε «τη δύναμή μας».

Το να χυθεί αλάτι είναι γρουσουζιά.

Αν θες να φύγει ένας ανεπιθύμητος επισκέπτης, ρίχνεις κρυφά πίσω από την πλάτη του αλάτι.

Ο γαλανομάτης άνθρωπος, «ματιάζει» πολύ εύκολα.

Αν σε τρώει η μύτη σου, ξύλο θα φας.

Αν σε τρώει η παλάμη σου, θα πάρεις ή θα δώσεις λεφτά.

Αν δεν θέλουμε να ματιάσουμε άθελά μας κάποιον, πρέπει να τον "φτύσουμε".

Για να μη «βασκαθούμε» φτύνουμε τον κόρφο μας ή μπορούμε να φορέσουμε ένα ρούχο ανάποδα για να βρει η βασκανία «αναποδιά».

Αν βουίζει το δεξί σου αυτί θα μάθεις ευχάριστη είδηση, ενώ αν βουίζει το αριστερό, δυσάρεστη.

Όταν οι γυναίκες έχουν τα έμμηνά τους, δεν κάνει μπορούν σε μελίσσι, γιατί θα ψοφήσουν οι μέλισσες!

Δεν κάνει να περνάμε πάνω από ξαπλωμένο άνθρωπο ή από τα απλωμένα του πόδια, γιατί είτε του «παίρνουμε χρόνια» ή γιατί δεν θα ψηλώσει.

Όταν χυνόταν κρασί, τότε έλεγαν ότι θα το πιουν οι πεθαμένοι.

Τη μέρα που φεύγει κάποιος του σπιτιού για ταξίδι, δε «σαρώνουμε» (σκουπίζουμε) το σπίτι, για να μη «σαρωθεί η ζωή» (συμβεί κάτι κακό) στον άνθρωπο που έφυγε.

Δε ράβουμε ένα ρούχο πάνω σε άνθρωπο, γιατί θα ξεχάσει «τα γράμματα».

Κάθε σπίτι είχε και ένα φίδι στοιχειό.

Οι σαββατογεννημένοι είναι γρουσούζηδες και ο λόγος τους "πιάνει".

Όταν πετούν χαμηλά τα χελιδόνια, τότε θα βρέξει.

Όταν πλενόταν η γάτα κοιτάζοντας κατά το Βοριά, σήμαινε ότι έρχεται κακοκαιρία, προφανώς βροχή.

Όταν τρόμαζε κάποιος, του έδιναν νερό, μέσα στο οποίο είχαν βάλει ζάχαρη.

Αν σου κάνανε μάγια στην οικογένειά σου, τότε έπρεπε να ραντίσεις όλο το σπίτι σου με νερό, μέσα στο οποίο ρίχνανε λίγο αλάτι. Έτσι πίστευαν ότι έφευγε το κακό.

Όταν βροντούσε και ετοιμαζόταν ο καιρός για βροχή, τότε λένε ότι περνάει ο Προφήτης Ηλίας με το κάρο, πάνω από τα σύννεφα.

Παλιότερα οι άνθρωποι , όπου και αν πήγαιναν, κουβαλούσαν μαζί τους λίγο σκόρδο για να μην ματιασθούν.

Οι ξανθοί άνθρωποι, πίστευαν, ότι ήταν κακόψυχοι.

Όταν φταρνίζεται κάποιος, τότε λέει την αλήθεια αυτός που μιλάει.

Τη μέρα που θα μεταλάβουμε, δεν κάνει να φτύσουμε.

Παλιότερα, φορούσαν τομάρια φιδιού για να μην τους πιάνουν τα μάγια. Με το τομάρι αυτό πίστευαν ότι θα έβλεπαν στον ύπνο τους το μάγο, που τους έκανε τα μάγια.

Τα μικρά παιδιά δεν κάνει να τρώνε πόδια κότας, γιατί όπως σκαλίζει η κότα το χώμα, έτσι και αυτά δεν θα μπορούν να κρατήσουν κανένα μυστικό.

Τετάρτη και Παρασκευή δεν κόβουμε τα νύχια μας. Λέγανε οι παλιοί: Τετάρτη και παρασκευή τα νύχια σου μην κόψεις και Κυριακή να μη λουστείς αν θέλεις να προκόψεις.

Μετά τη μεταλαβιά δεν επιτρέπεται να ανταλλάσσουν ασπασμούς.

Αν θέλουμε να φύγουμε για πάντα από ένα τόπο και να μην ξαναγυρίσουμε, φεύγοντας πετάμε πίσω μας μια μαύρη πέτρα.

Το Σάββατο των αγίων Θεοδώρων δε δουλεύουν. Η παροιμία λέει: Ανάθεμα που δούλευε τα τρία τα Σαββάτα Κρεατινό και τυρινό κι αγίων Θεοδώρων.

Το θεμέλιωμα του νέου σπιτιού ήταν παλιότερα μια ολόκληρη ιεροτελεστία. Στην αρχή ο παπάς έλεγε μερικές ευχές. Κατόπι σφάζαν ένα αρνί φροντίζοντας το αίμα του να πέσει στα θέμελα. Συνηθέστερα ο πρωτομάστορας αποκεφάλιζε με το σφυρί του έναν πετεινό. Η πλατιά διαδομένη πρόληψη ότι για να προκόψει κάτι πρέπει να πληρωθεί με κάποια θυσία. Τα μαστορόπουλα τέντωναν ένα σκοινί στα πάτερα του σπιτιού και κρεμούσαν τα δώρα των συγχωριανών (μαντίλια, ποδιές, τσουράπια, σακούλια). Ένας χτίστης ευχαριστούσε τον κόσμο λέγοντας: «Να ζήτε για να φκιάνετε καινούρια σπίτια». Ακολουθούσε γιορταστικό τραπέζι όπου ανάμεσα στ' άλλα τραγούδια έλεγαν και τούτο:

Σ' ετούτ' το σπίτι πού είμαστε πέτρα να μη ραγίσει κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνια πολλά να ζήσει, να ζήσει χρόνους εκατό και ξάμηνα διακόσια, να κάμει γιους μαλάματα και γιους καπεταναίους.

Η γυναίκα που «μάλαξε» (= έπιασε) πεθαμένο δεν κάνει να φυτεύει κολοκυθιές. Σκάβει μόνο τις γούρνες και τον κολοκυθόσπορο τον ρίχνει κάποιος άλλος μέσα.

Τις γκαστρωμένες δεν τις στέλνουν να πιάσουν κρασί, γιατί θα κοπούν τα στεφάνια απ’ τα βαρέλια.

Βροχή θα ηρθει όταν η «βροχαλίθρα» (σταχτοπράσινο ερπετό) σέρνεται στο δρόμο.

Το Μάρτη λένε πως κατεβαίνουν εννιά γριές. Οι τρεις πρώτες έρχονται στις τρεις πρώτες μέρες του μήνα. Λένε πως αν οι μέρες αυτές έχουν καλοκαιρία, και ο χειμώνας που θα ρθει θα ναι ελαφρός. Αλλιώτικα θα ναι βαρύς.

Όταν ένα παιδάκι θα κουρευτεί για πρώτη φορά, πρέπει να το κουρέψει ένα άλλο παιδί που να ζουν οι γονείς του.

Πολλές φορές όταν χάνουν κάτι, χώνουν ένα ξυλάκι στη γη, το «δαίμονα» και προσπαθούν να βρουν το χαμένο πράγμα. Σαν το βρούνε ξεχώνουν το ξύλο. Αλλιώς το αφήνουν χωμένο, για να σκάσει ο δαίμονας.

Οι κυνηγοί που χτυπάνε λαγό δεν τον ζυγίζουν, γιατί υπάρχει η πρόληψη πως αν τον ζυγίσουν δεν θα ξαναχτυπήσουν.

Οι νιόπαντροι την πρώτη Κυριακή μετά το γάμο πηγαίνουν στην εκκλησία. Ο παπάς στο τέλος της λειτουργίας τούς διαβάζει ευχές.

Ο νουνός που θα βαπτίσει ένα παιδί, πρέπει την πρώτη Κυριακή μετά τη βάπτιση να το πάει για μεταλαβιά κι ύστερα από δύο χρόνια πρέπει να το φοντικώσει, δηλ. να του φέρει δώρα, και κυρίως το κουστουμάκι του.

Το αγιονέρι που παίρνουν την ημέρα του Σταυρού, το βάνουν σ΄ ένα μπουκάλι και ραντίζουν το σπίτι και τα κτήματα. Όσο περισσέψει, τον επόμενο χρόνο την ίδια μέρα το χύνουν στο ιερό της εκκλησίας και παίρνουν νέο.

Οι ασαράντιστοι παντρεμένοι δεν παρακολουθούν ποτέ τέλεση του μυστηρίου του γάμου. Σα βγει από την εκκλησία η γαμήλια πομπή, η ασαράντιστη παντρεμένη που σ' όλο το διάστημα του μυστηρίου καθόταν στην πόρτα του ναού, σταυροφιλεί τη νύφη.

Όταν δούνε κάποιον που κατά λάθος φορεί τις κάλτσες του ανάποδα, λένε περιπαιχτικά ότι στεριώνει συμπεθεριά, και τις φορεί ανάποδα για να μη ματιάσει ο ίδιος την προσπάθειά του.

Στη χασοφεγγιά ή χασοφεγγαριά (όταν δεν υπάρχει φεγγάρι), δεν κλαδεύουν τ’ αμπέλια γιατί τον άλλο χρόνο δε θα κάνουν σταφύλια.

Όταν χτενίζονται οι γυναίκες βάζουν τα αποχτενίδια στις σχισμές των τοίχων. Έτσι θα βγάζουν καλύτερα μαλλιά.

Αν κουρευτείς στο γέμισμα του φεγγαριού, θα μαλλιά σου θα μακρύνουν πιο γρήγορα, ενώ αν κουρευτείς στο άδειασμα του φεγγαριού θα μεγαλώσουν πιο αργά αλλά θα ναι πιο γερά.

Δεν κάνει να στηρίζουμε το πρόσωπό μας στις παλάμες γιατί είναι γρουσουζιά.

Δεν κάνει να στηριζόμαστε στα κουφώματα της πόρτας γιατί είναι γρουσουζιά.

Δεν κάνει να αφήνουμε ψαλίδια, τσάντες, συρτάρια και ντουλάπια, ανοιχτά, γιατί ανοίγουν οι «κακές γλώσσες».

Όταν κάνουμε επίσκεψη σε κάποιο σπίτι, βγαίνουμε πάντα από την πόρτα που μπήκαμε για να μην τους γυρίσουν πίσω τα προξενιά.