Παραδοσιακοί χοροί και τραγούδια

Παραδοσιακοί χοροί

Χορός είναι η ρυθμική κίνηση ενός ή περισσοτέρων ατόμων συνοδευόμενη από μουσική ή τραγούδι. Για τους αρχαίους Έλληνες, ο χορός ήταν ένα δώρο από τους θεούς, για να ξεχνούν τα προβλήματα τους. Πληροφορίες για τους χορούς στην Αρχαία Ελλάδα, έχουμε από τον Όμηρο και πολλούς άλλους. Κάθε χορός έχει ξεχωριστές κινήσεις. Άλλοι χοροί είναι για θρησκευτικές περιστάσεις, άλλοι για τον πόλεμο, για τον γάμο, κτλ. Οι ελληνικοί χοροί, ανάλογα με το μέρος που τους χορεύουμε, χωρίζονται σε δύο ομάδες: χοροί της ηπειρωτικής Ελλάδας και χοροί των νησιών. Το όνομα του κάθε χορού προέρχεται από την περιοχή που οι άνθρωποι τον χορεύουν, τα λόγια του τραγουδιού που τον συνοδεύει, τον τρόπο που οι χορευτές στέκονται ή κρατάνε χέρια ή μαντήλια. Κάποιοι χοροί έχουν πηδήματα και άλλοι είναι αργοί. Αλλά οι περισσότεροι χορεύονται σε κύκλο. Υπάρχει μια τεράστια λίστα χορών και θα χρειαζόταν ένας αιώνας για να τους περιγράψουμε όλους: Τσάμικος και Καλαματιανός από την Πελοπόννησο και την Στερεά Ελλάδα, Συρτός, Κοφτός και Φισούνι από την Ήπειρο, Λεβέντικος και Ράϊκος από την Μακεδονία, Μπαϊντούσκα και Ζωναράδικος από την Θράκη, Χανιώτικος, Πεντοζάλη, Σούστα και Μαλεβιζιώτης από την Κρήτη, Μπάλος και Ίσσος από τα νησιά, Χασάπικος και Καρσιλαμάς από την Μικρά Ασία.... και τόσοι άλλοι! Εδώ σας παρουσιάζουμε κάποιους από αυτούς τους χορούς:

ü      Τσάμικος

Ο τσάμικος ή κλέφτικος, είναι ένας χορός που ήταν σπουδαίος για τους κλέφτες και τους Έλληνες επαναστάτες, που έζησαν στα βουνά κατά την Ελληνική επανάσταση ενάντια στους Τούρκους. Το όνομα του χορού προέρχεται από το όνομα των ρούχων που φορούσαν, τα τσάμικα ή από τους Τσάμηδες που κατοικούσαν τον 17ο, 18ο αιώνα στην περιοχή της Τσαμουριάς, του νομού της Θεσπρωτίας. Το κύριο στοιχείο της κλέφτικης φορεσιάς είναι η φουστανέλα, μία πλισέ φούστα. Αυτές οι στολές συναντιόνται ακόμη και σήμερα σε παρελάσεις και ιδιαίτερες εκδηλώσεις, όπου φοριούνται από το επίλεκτο σώμα του ελληνικού στρατού, τους Ευζώνους. Παλιά ήταν αποκλειστικά ανδρικός χορός. Σήμερα, έχει γίνει γνωστός σε όλο τον Ελληνικό λαό και χορεύεται κι από τα δύο φύλα. Είναι ένας χορός πολέμου και χορεύονταν ως προετοιμασία για την μάχη, καθώς δείχνουν τα βήματα και τις στροφές του αρχηγού, τις τούμπες και τα κτυπήματα των ποδιών στο πάτωμα. Μέσα από αυτά τα βήματα, ο αρχηγός δείχνει την φυσική του κατάσταση και την αξία του σαν άντρας και πολεμιστής. Όλος ο χορός είναι μια έκφραση ανδρείας και επιθυμίας για νίκη κι αυτό φαίνεται από το επιβλητικό και μεγαλοπρεπή ρυθμό του. Τα βήματα που ποικίλουν από περιοχή σε περιοχή αρχίζουν από 12 και φθάνουν τα 15. Ο πρώτος χορευτής, δηλαδή αυτός που σέρνει το χορό, ανάλογα με την ψυχική του διάθεση και την σωματική του αντοχή, κάνει διάφορες θεαματικές φιγούρες, ενώ οι άλλοι τον ακολουθούν κάνοντας απλά βήματα. Οι χορευτές χορεύουν ακολουθώντας ανοιχτό κύκλο, με τα πόδια στρωμένα και πιασμένοι από του καρπούς, ή με μαντήλια. Δείτε την παρακάτω εικόνα:

ü      Καλαματιανός

Οι απαρχές αυτού του χορού είναι άγνωστες. Το όνομά του προέρχεται από την Πελοπόννησο, όπου και δημιουργήθηκε. Υπάρχουν πολλές θεωρίες που αφορούν την αρχαία καταγωγή του. Η πιο πρόσφατη βασίζεται σε παραστάσεις του χορού σε κεραμικά και τοιχογραφίες, που δείχνουν κάποια από τα βήματα και τις φιγούρες. Το γεγονός ότι οι χορευτές κρατούνται μεταξύ τους από τους καρπούς, μας βοηθάει να φτάσουμε στο συμπέρασμα ότι ο καλαματιανός σχετίζεται με κάποιο τρόπο με τους αρχαίους χορούς των Ελλήνων. Ο κεφάτος ρυθμός του και τα απλά του βήματα τον έκαναν τον πιο δημοφιλή ελληνικό χορό, και χορεύεται σε όλη την Ελλάδα από άντρες και γυναίκες. Αποτελείται από 12 βασικά βήματα και χορεύεται συγχρόνως από όλους τους χορευτές σε κύκλο. Δίνει την ευκαιρία στον πρώτο χορευτή να παρουσιάσει μια ποικιλία από φιγούρες. Αρχικά όλοι οι χορευτές σχηματίζουν έναν κύκλο και κοιτούν προς το κέντρο του με τα πόδια τους σε στάση προσοχής, ενώ κρατούν ο ένας τον άλλο από τους καρπούς καθώς και ένα μαντήλι. Δείτε τα βήματα:

ü      Χασάπικο (Μικρά Ασία)

Είναι ο χορός του χασάπη από την Κωνσταντινούπολη κατά την διάρκεια της Βυζαντινής περιόδου. Η συνέχεια δηλαδή του λεγόμενου «μακελλάρικου» χορού που χορευόταν στο Βυζάντιο από την «συντεχνία των κρεοπωλών». Χορεύεται σε μια ευθεία γραμμή και αποτελείται από τα βασικά βήματα που εναλλάσσονται με φιγούρες. Κάθε ομάδα έχει τις δικές της φιγούρες. Ο χορός παρέμενε δημοφιλής στην Κωνσταντινούπολη, στην Μικρά Ασία και κάποια νησιά για αιώνες μέχρι το 1922. Μετά έγινε 'πανελλήνιος'. Χάρη στην ταινία "Ζορμπάς ο Έλληνας" έγινε ο πιο γνωστός ελληνικός χορός σε όλο τον κόσμο. Με περηφάνια παρουσιάζουμε τον Χασάπικο με τον δικό μας συνδυασμό βημάτων.